Sentetik azo boyaları sanayide yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak birçok azo boyasının insan sağlığını etkilediği ve alerji ve başka rahatsızlıklara neden olduğu bilinmektedir. Azo kelimesi, Fransıcada azot ve nitrojen anlamına gelen azote kelimesinden türemiştir. Tarihsel olarak bakıldığı zaman azo boyalarının yayılması kimya sektörünün gelişiminde önemli bir adım olarak kabul edilmektedir.

Azo boyaların ilk öncüleri aromatik aminlerdir. Azo bileşikleri canlı renklere sahiptir ve tüm sentetik boyaların yaklaşık üçte ikisini kapsamaktadır. Ticarette en yaygın kullanılan ve yapısal olarak çeşitli organik boya sınıfına giren en az üç bin azo boya çeşidi mevcuttur. Eczacılık ve kağıt sektöründe, baskı mürekkepleri ve boya üretiminde, vernik ve ahşap boyamada kullanılmaktadır. Sentetik ve doğal tekstil elyafları, plastikler, saç boyaları, balmumları ve petrol renklendiricileri de azo boyalarıdır.

Azo boyaları en büyük ve çok yönlü boya sınıfıdır ve dünya genelinde üretilen boyaların yarısında fazlasını oluşturmaktadır. Hatta ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından gıdalarda, ilaçlarda ve kozmetiklerde kullanılmak üzere üç bin tondan fazla azo boyası belgelendirilmiştir.

Azo boyaları hafif stabildir ve yıkama işleminde mikrobiyal bozulmaya veya solmaya karşı dayanıklıdır. Bu yüzden geleneksel atık su arıtma yöntemleri ile sudan kolayca uzaklaştırılmaz. Tekstil ürünlerinin boyama işleminde yaklaşık yüzde 10 oranında boyar madde elyaflara bağlanmamakta ve çevreye salınmaktadır.

Sağlık açısından bakıldığında azo boyar maddelerinin çok masum oldukları söylenemez. Bazı azo boya bileşenleri, insanlarda mesane kanserlerine neden olmaktadır. Azo boyalarına maruz kalan boya işçilerinde, mesane kanseri görülme sıklığı çok fazladır. Azo boyaları, insanlarda öldürücü etki, genotoksisite, mutajenite ve kanserojenlik etkliler göstermektedir. Bunun yanı sıra tekstil sektöründe azo boyalarının tekstil tesislerinden çevreye kontrolsüz bir şekilde atılması, çevre için büyük tehditler oluşturmaktadır.

Buna rağmen azo boyalarının önemi ve kullanımı gittikçe artmaktadır. Azo kimyası, ilk olarak 1858 yılında bulunmuştur. Daha sonra bunlardan türetilen birçok boya hazırlamıştır. İlk azo boyar maddesi, 1863 yılında İngiltere’de üretilen ve Aniline Yellow adı verilen kimyasaldır.

Bir veya daha fazla azo grubu içeren boyalar, yani azo boyaları, bugüne kadar bilinen en büyük organik boya ailesini içermektedir.

Azo boyar maddelerin geniş bir renk yelpazesi mevcuttur, ancak hidrofilik liflerde, mavi ve yeşil renklerin, metalize olmadıkça ışığa karşı mukavemetleri yoktur. Metalize türevler donuk tonlara sahiptir.

Avrupa Birliği ülkelerinde yayınlanan 2004/21/CE sayılı direktif ile belli azo boyar maddelerin kullanımı yasaklanmıştır. Tekstil ürünleri, deri giysiler, çantalar, beslenme çantaları, pastel boyalar, sulu boyalar, kalem kutuları ve birçok kırtasiye ürünlerinde azo boya rmadde kullanımı yasaktır.

Ülkemizde TSE tarafından yayınlan başlıca standartlar şunlardır:

• TS EN ISO 14362-1 Tekstil - Azo boyar maddelerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için yöntemler - Bölüm 1: Liflerde ekstraksiyon yapılarak ve yapılmadan elde edilebilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
• TS EN ISO 14362-3  ... Bölüm 3: 4-aminoazobenzen açığa çıkarabilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
• TS EN ISO 17234-1 Deri - Boyalı derilerde bazı azo boyar maddelerinin tayini için kimyasal deneyler - Bölüm 1: Azo boyar maddelerden elde edilen aromatik aminler için tayin
• TS EN ISO 17234-2 ... Bölüm 2: 4-aminoazobenzen tayini

EUROLAB, çok sayıda laboratuvar hizmetleri kapsamında azo boyar test hizmetleri de vermektedir. Bu testler sayesinde işletmeler daha etkin, yüksek performanslı ve kaliteli test hizmetleri almış olmakta ve müşterilerine, güvenli, hızlı ve kesintisiz hizmet vermektedir.

Laboratuvar hizmetleri kapsamında verilen azo boyar test hizmetleri yanı sıra EUROLAB, başka test hizmetleri de vermektedir.